گل گاوزبان چیست؟

گل گاوزبان از گیاهان محبوب و مجذوب بین مردم می باشد که بدلیل خواص بی نظیر و زیاد آن در طب سنتی استفاده میشود. مردمان ایرانی از گذشته های دور تا امروزه با خشک کردن برگ های گل گاوزبان، آن را به عنوان دمنوش و یا شربت که فواید زیادی برای آرامش اعصاب دارد، مصرف می کنند.

ترکیبات شیمیایی گل گاوزبان

ترکیبات شیمیایی قدرتمند، سرشار از ترکیباتی می باشد که برای سلامتی بدن بسیار مفید است

•آلفالینولنیک اسید: اسید چرب امگا ۳ نقش موثر در کاهش التهاب و گرگرفتگی دارد.

•گامالینولینک اسید: سبب تعادل هورمون ها و افزایش سیستم ایمنی بدن می شود.

: تقویت کننده سیستم ایمنی و‌ ضد ویروس است. C•ویتامین

•آلکالوئید ها: ترکیبات آلکالوئید ها صد درد و همانند آرام بخش عمل می کنند

•فلاونوئید ها: آنتی اکسیدان اند که ضد رادیکال های آزاد بدن می باشند

•تانن ها: ضد میکروب و ضد التهاب اند.

•منیزیوم: جلوگیری از سرطان و داشتن خوابی با کیفیت و عمیق.

فراوری های گل گاوزبان

برداشت گل گاوزبان معمولا دراوایل اردیبهشت ماه تا اواخر فصل بهار انجام می شود. ابتدا گل این گیاه را برداشت کرده سپس آن را چه با روش سنتی و یا چه با روش صنعتی خشک می کنند. در روش سنتی، گیاه گل گاو زبان را در سایه و یا زیر نور غیر مستقیم آفتاب قرار می دهند تا بدون پلاسیدگی، فرایند خشک شدن به خوبی انجام بگیرد سپس گل و گلبرگ های خشک شده را بصورت لایه های نازک روی پارچه قرار می دهند. علاوه بر این روش، می توان از دستگاه های صنعتی برای عرق گیری این گیاه استفاده کرد. از فراوری های گل گاو زبان می توان به دمنوش گل گاو زبان، عرق گل گاوزبان، شربت گل گاوزبان و قرص گل گاوزبان اشاره کرد که ماهیت همه اینها یکی است اما نوع کاربرد و مصارف متفاوتی با یکدیگر دارند.

•دمنوش گل گاوزبان:

مهم ترین نوع مصرف این گیاه، دمنوش گل گاوزبان است. در مرحله اول باید ظرف مناسب را برای دم کردن گل گاوزبان انتخاب نمائیم چرا که جنس ظرف یا قوری بسیار تاثیر گذار است، استفاده کردن از قوری های چینی باعث میشود که بوی و عطر گل گاوزبان بیشتر پخش شود، در مرحله بعد تعین مقدار گل گاوزبانه که باید در ظرف یا قوری بریزین، هر چه مقدار گل گاوزبان بیش تر باشد دمنوش تلخ تر و پررنگ تر می شود. علاوه بر آن، دمنوش گل گاوزبان را با لیمو عمانی، عسل و یا سنبل الطیب می جوشانند تا طبع گرم گل گاوزبان را خنثی کند.

•شربت گل گاوزبان:

دیگر فراوری گل گاوزبان، شربت آن است که در ماه های گرم سال از بهترین نوشیدنی هاست. مواد لازم برای تهیه شربت گل گاوزبان، خود گل گاوزبان، بادرنجویه خشک، گلاب، تخم شربتی و عرق گل گاوزبان می باشد که طعم های معطر خنک ای در روز های گرم تابستانی به شما می دهد.

•سرم روغن دانه گل گاو زبان:

سرم روغن دانه گل گاوزبان حاوی ۱۰۰ درصد روغن خالص بدست آمده از گل گاوزبان ارگانیک با روش فشاری و بدون حرارت تولید می شود. خواص بسیاری دارد از خواصی مثل ضد التهاب، درمان آرتروز، تسکین درد، بهبود سلامت قلب و عروق و سلامت ریه ها. روغن دانه ها هم بصورت سنتی در عطاری ها و هم بصورت شرکتی در داروخانه ها یافت می شوند.

•کپسول گل گاوزبان:

کپسول گل گاوزبان ترکیب کاملا گیاهی است که از گیاهان دارویی تاثیر گذار همچون گل گاوزبان، اسطوخودوس، بادر نجبویه، هلیله سیاه، بسفایج، افتیمون، شکر سرخ و گلاب تشکیل شده است. کپسول گل گاوزبان را به عنوان جاروب مغز تلقی می کنند چرا سبب تقویت سیستم های یادگیری در مغز می شود. از دیگر خواص این کپسول، بهبود فعالیت های مغزی و تقویت حافظه می باشد که بدون استفاده از عوارض شیمیایی سبب ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد نشاط می شود.

•شکلات گل گاوزبان:

شامل پودر کاکائو، قاووت گل گاوزبان، شکر و سایر افزودنی ها می باشد. مناسب همه افراد است و بدلیل طعم شکلاتی و شیرین بودن، انتخابی مناسب برای کودکان و خردسالان می باشد چرا که  به دلیل استفاده از موادی مثل کافئین ، تئوبرومین و فتیل استیل آمین محرک آرامش بخش بوده و موجب احساس شعف میشود.

•صابون و مواد شویندگی:

از دیگر فراوری های گل گاوزبان، صابون گل گاوزبان است که مناسب پوست های خشک و حساس می باشد. از ترکیبات بکار رفته در این محصول، گل گاوزبان، روغن زیتون، روغن نخل، روغن نارگیل، روغن کرچک، سو، آب مقطر و نمک می باشد. دارای خاصیت مرطوب کنندگی و مناسب شست و شوی دست بدن. از دیگر خواص این صابون خاصیت ضد آکنه و جوش می باشد، که انتخاب طبیعی برای درمان آکنه و جوش های دست و صورت می باشد.

•استفاده غذایی:

در بسیاری از کشور ها، به دلیل دارا بودن ویتامین سی در برگ های این گیاه، از برگ های گل گاوزبان در سالاد غذایی استفاده می کنند.

گل گاوزبان و تاریخچه آن در ایران

گل گاوزبان یک گیاه بومی در فلات ایران و ناحیه قفقاز می باشد. از گذشته های دور در تاریخ ایران، بصورت گیاه دارویی مصرف می شده است و به عنوان مسکن اعصاب نقش بسزایی در طب سنتی ایرانی نیز داشته است.

عمدتا در مناطق شمالی و حاصل خیز ایران مانند رشته کوه های البرز و گیلان بصورت طبیعی می روید و در اواسط فصل بهار کشت می شود. البته باید به این نکته توجه کنید که گل گاوزبان ایرانی با گل گاوزبان اروپایی که در آذربایجان و اصفهان کشت می شود بسیار متفاوت است چرا که گل گاوزبان ایرانی در طبیعت رشد می کند اما گونه ی اروپایی که در آذربایجان و اصفهان می باشند، در گل‌خانه ها کشت داده می شوند.

گل گاوزبان ایرانی درشت تر از گونه اروپایی می باشد. رنگ گل گاوزبان ایرانی لاجوردی مایل به نیلی رنگ است و تقریبا به شکل گل انار می باشد. گونه اروپایی گل گاوزبان قرن ها قبل توسط مسلمانان از شمال آفریقا به اسپانیا و سپس به سایر نقاط اروپا را یافته است. اما به نظر میرسد که منشا اصلی گیاه گل گاوزبان در شهر دمشق بوده است.

طبع گل گاوزبان

گل گاوزبان دارای طبع گرمی است؛ در گام اول شاید حائض اهمیت باشد اما در طب سنتی، طبع با مزاج بدن بسیار مهم می باشد. افرادی که طبع گرمی دارند، باید در مصرف این گیاه احتیاط کنند، چرا که ممکن است عوارضی همچون بر افروختگی، جوش و یا التهاب پوستی را شامل شوند. البته می توان با مصرف گل گاو زبان در کنار مصلحاتی مثل لیمو و عسل یا همینطور نبات از میزان گرمی آن کاست و طبع آن را متعادل کرد.

خواص گل گاو زبان

گل گاو زبان خواص و فواید بسیار زیادی دارد، از تقویت سیستم ایمنی و درمان برخی از بیماری ها تا ارامش دهنده اعصاب و سیستم عصبی. ابتدا برگ این گیاه را خورد کرده و برگ های آن را خشک می کنند، سپس آن را در کنار چای مصرف می کنند که همانند روان کننده ی گلو و درمان سرفه و رفع بیماری های تنفسی عمل . کاربرد بسزای دیگر آن در نرم کردن پوست و درمان فشار خون است که همانند رقیق کننده و تنظیم دهنده سیستم قلب و عروق عمل می کند.

این گیاه دارای خواص ضد التهابی می باشد که با مصرف روزانه آن می توان از بسیاری از التهابات معدوی جلوگیری کرد که سبب رفع سوزش معده می شود. البته شایان ذکر است که با مصرف روزانه این گیاه نه تنها از بسیاری از التهابات معده جلوگیری می شود بلکه مصرف روزانه این دمنوش موجب جذب بیشتر مواد مغذی و بهبود عملکرد سیستم گوارش نیز کمک می کند.

در دنیای امروزه که زندگی شلوغ و پر دغدغه است، قطعا یکی از بهترین راه و روش ها برای کمرنگ کردن استرس و اضطراب، استفاده کردن از راه و روش های گیاهی است که با خلق و خوی ذاتی و فطری انسان هم راستا است، استفاده کردن از داروهای گیاهی آرام بخش همانند گل گاو زبان قطعا یکی از بهترین راه ها برای کاهش استرس و اضطراب می باشد. یکی دیگر از مواد تشکیل دهنده این گیاه، منیزیم می باشد که علاوه بر خاصیت ضد سرطانی، موجب داشتن خواب با کیفیت می شود. استفاده کردن از این گیاه نیز موجب کاهش تب در بدن می می شود، بیماری هایی نظیر سرخک، مخملک، آبله و کهیر.

خواص گل گاو زبان برای کودکان و خردسالان

مصرف گل گاو زبان نه تنها برای کودکان مضر نمی باشد بلکه برای درمان برخی از عفونت ها و بیماری کودکان نیز مفید است و همانند تقویت دهنده برای سیستم ایمنی کاربرد دارد. گل گاو زبان برای کودکان مدرسه ای که که هر روز در محیط الوده کلاس حضور دارند بسیار مفید است، چرا که یک راه ایمن و طبیعی برای پیشگیری از سرماخوردگی بخصوص در فصل های سرد سال و تسکین سردرد نقش بسزایی دارد.

بهترین زمان برای مصرف گل گاو زبان

برگ های خشک شده گل گاو زبان را می توانید در اب بجوشانید و یا همراه با چای میل کنید. بهترین زمان برای مصرف این گیاه بسته به نوع استفاده و شرایط هر فرد متفاوت است اما به صورت معمول گل گاوزبان را قبل از خواب برای کاهش استرس و اضطراب و بهبود کیفیت خواب استفاده می نمایند. مصرف گل گاو زبان در صبح باعث افزایش انرژی می شود.

گل گاو زبان برای چه کسانی مناسب نمی باشد؟

موارد منع گل گاوزبان:

گل گاو زبان برای زنان باردار و شیرده

افراد با مشکلات کبدی

فشار خون بالا

دیابت و مرض قند چه نوع اول و چه نوع دوم دیابت

کسانی که داروهای ضدانعقاد

آرام‌بخش

ضد افسردگی

و یا آنتی‌هیستامین مصرف می‌کنند، مناسب نمی باشد. همچنین گل گاو زبان برای افرادی که سنگ کلیه دارند به هیچ وجه توسیه نمی شوند چرا که سبب شدید سنگ می شود. باید توجه داشته باشیم که مصرف بیش از حد هر ماده ای، نه تنها مفید نمی باشد، بلکه باعث مختل کردن فعالیت سیستم ها و هورمون ها در بدن می شوند، استفاده مکرر و مداوم گل گاو زبان در طولانی مدت می تواند خطر ابتلا به سرطان را در بدن افزایش دهد.